In het vorige blog over brede interesses introduceerde ik het onderwerp, waarbij ik in snelle vogelvlucht al wat zaken noemde die mij relevant leken voor dit onderwerp. Ik gaf aan dat het nogal eens op onbegrip kan stuiten wanneer jij er van alles bijhaalt waarvan de ander de relevantie niet ziet. En dat je vaak van de hak op de tak gaat. Wat voor anderen dan weer niet altijd goed te volgen is.
In aflevering twee in deze blogserie wil ik dieper ingaan op de onderliggende kenmerken. Wat zorgt nou voor een brede interesse? Na een uitgebreide verkenning heb ik drie kenmerken boven tafel gekregen. Om te beginnen is daar nieuwsgierigheid. Ook snel verbanden kunnen zien, en het overzien van het grotere geheel zijn belangrijke elementen. Hoe dat er precies uitziet, en hoe ze samenwerken, daarover lees je meer vandaag. Laten we beginnen!
Nieuwsgierigheid
Nieuwsgierigheid is een logische eerste stap. Zonder nieuwsgierigheid is er sowieso niet zoiets als interesse mogelijk. Maar wat is nieuwsgierigheid nu precies? Ik heb een definitie in elkaar geknutseld:
Nieuwsgierigheid is een eigenschap die wordt gekenmerkt door een sterke drang om nieuwe kennis, ervaringen en informatie te verkennen en te verwerven. Het is de behoefte om te begrijpen en te ontdekken wat onbekend is.
In mijn beleving is dit een van de belangrijkste kenmerken van hoogbegaafdheid. Altijd op zoek naar meer informatie, om de wereld beter te begrijpen. Een constante honger naar meer kennis, en nieuwe inzichten. Dit zorgt er bijna automatisch voor dat je een brede interesse hebt, want (vrijwel) alles is interessant. Elk nieuw stukje informatie leidt weer tot nieuwe inzichten, en meteen ook tot weer nieuwe vragen. Zo kun je bezig blijven! En gelukkig maar, anders zou het wel een beetje saai worden.
Eén manier om nieuwsgierigheid te meten is via het persoonskenmerk ‘openness to experience’ uit de Big Five persoonlijkheidstheorie. Openness to experience is een persoonlijkheidskenmerk dat iets zegt over de mate waarin iemand openstaat voor nieuwe ideeën en ervaringen. Mensen die hoog scoren op deze eigenschap proberen graag nieuwe dingen uit, gebruiken hun fantasie, en vinden intellectueel bezig zijn heel prettig. Ze zijn altijd op zoek naar nieuwe dingen. Dus ook informatie, en nieuwe ideeën. Ook hier weer, deze beschrijving is van toepassing op de meeste hoogbegaafden die ik ken.
En daar kwam ik op een zijpaadje terecht. Want wat ik me afvraag, bijvoorbeeld: scoren hoogbegaafden hoog op openness to experience? Nu is hoogbegaafdheid lastig te operationaliseren (want geen duidelijke definitie), dus wordt vaak IQ gebruikt voor dit soort onderzoek. Niet helemaal zuiver dus, maar mogelijk wel een indicatie. En er is dus onderzoek naar gedaan. Sommige onderzoeken laten een correlatie (pas op, een correlatie is geen causaal verband) zien tussen intelligentie en openness, bij andere onderzoeken is dit minder sterk gevonden. Met andere woorden, we weten het niet… en er is (uiteraard) meer onderzoek nodig.
Helikopterview
Het hebben van een helikopterview wordt voor sommige beroepen als onmisbaar gezien. Denk aan functies als manager, projectleider of adviseur. Het is dan belangrijk om het grotere geheel goed te kunnen overzien. Veel hoogbegaafden zijn hier enorm goed in. Soms zelfs zo goed, dat ze álles proberen mee te nemen in hun beslissingen. Wat natuurlijk een mooi streven is, maar eigenlijk ook onmogelijk. Je kunt dan wel eens het verwijt krijgen dat je er teveel bij haalt (dat niet relevant is… jij weet wel beter).
Bij veel hoogbegaafden lijkt die helikopterview aangeboren. In een eerder blog beschreef ik het als boven op een bergtop staan. Je ziet dan alles wat daaronder is, waar alle paden heengaan, dat lager op de berg een ander soort bomen groeit, dat er vanaf een bepaald punt helemaal geen bomen meer staan…dat soort dingen. De meeste mensen zien alleen het pad recht voor zich, en misschien de bomen naast het pad, en het beekje dat er naast loopt, maar dat is het wel.
Wat beide metaforen gemeen hebben, is het van bovenaf bekijken van situaties. En dat is een groot talent, maar wordt niet door iedereen begrepen om de doodeenvoudige reden dat zij nooit jouw uitzicht hebben gezien. Maar vanaf die hoogte zie je gemakkelijk dat dingen met elkaar samenhangen. En dat zorgt weer (bijna automatisch) voor een nieuwsgierigheid naar ‘hoe zit dat’, wat dan weer leidt tot een brede interesse.
Snel verbanden leggen
Naast nieuwsgierigheid en het hebben van een helikopterview zijn veel hoogbegaafden heel snel in het leggen van verbanden. Ik denk dat hier wel sprake is van een wisselwerking. Wat in dit geval sowieso een ding is. Wat kwam er eerst, de nieuwsgierigheid? En toen helikopterview, en dan snel verbanden leggen? Of was de helikopterview er eerst? Geen idee. Maakt ook niet uit denk ik, waar het om gaat is dat ze allemaal samenwerken.
Maar goed, ik dwaal af. Snel verbanden kunnen leggen dus. Vroeger was de wereld wat overzichtelijker. Zeker toen we nog op steppen leefden. Er waren skills en kennis die je nodig had om te overleven, maar dat was redelijk overzichtelijk. Ren weg als je een roofdier ziet, eet niet van die plant, zo maak je vuur. Sinds die tijd is de wereld een stuk ingewikkelder geworden. We hebben van alles bedacht en uitgevonden om ons leven makkelijker te maken. En zijn onderzoek gaan doen naar de wereld om ons heen (drie keer raden door wie). We ontdekten steeds meer, en de hoeveelheid informatie over de wereld om ons geen is inmiddels zo groot, dat het niet door één persoon overzien kan worden. Het is niet te doen om een totaaloverzicht van alles te hebben. Maar, het hangt wel allemaal met elkaar samen. Jij als hoogbegaafde weet dit heel goed. En je doet je best om dat totaaloverzicht dus wél te krijgen. Omdat je hier veel mee bezig bent, ben je ook heel snel geworden in het leggen van die verbanden. Nog los van het feit dat je brein gewoon heel snel werkt, het gaat dus ook vrijwel vanzelf. De boodschap: alles hangt met elkaar samen, als je je blikveld maar ruim genoeg maakt…
Conclusie
Het schrijven van deze blog was voor mij echt een uitdaging. Door mijn eigen brede interesse raakte ik steeds ‘verdwaald’ op allerlei zijpaadjes. Dat gaat vrij gemakkelijk: je opent je webbrowser om op zoek te gaan naar wetenschappelijke artikelen voor onderbouwing van een punt dat je wilt maken. In de tussentijd zie je allerlei onderzoek voorbij komen dat NIET jouw punt ondersteunt, maar wel interessant lijkt. Je klikt er eentje aan. Leest een stukje, klikt nog wat aan. Voor je het weet ben je ineens twee uur verder. Wat zocht ik ook alweer? Oh ja, onderzoek naar de relatie tussen openness to experience en intelligentie.
Zelf vind ik die zijpaadjes altijd wel interessant. Ze zorgen er namelijk voor dat mijn beeld van de wereld steeds een beetje genuanceerder wordt. Vergelijk het met een wandeling in een natuurgebied. Door je niet aan de uitgezette routes te houden, maar gewoon willekeurig allerlei paadjes in te lopen, heb je op een gegeven moment een duidelijk beeld van dat natuurgebied. Je weet precies hoe het in elkaar steekt, en welk paadje waarheen leidt.
Toegegeven, het is een beetje een kip-ei verhaal geworden. Het is lastig vast te stellen hoe het nu precies in elkaar steekt. Misschien is dat ook niet zo heel belangrijk. Waar het om gaat is dat ze in samenhang werken, en ervoor zorgen dat jij op zoek gaat naar antwoorden op de vraag ‘hoe zit de wereld nou eigenlijk in elkaar?’.
Prachtig allemaal, maar wat kun je er nu mee? In het volgende blog ga ik dieper in op die vraag! Heb je in de tussentijd ideeën, vragen, opmerkingen… wat dan ook? Stuur me een berichtje.
Na inschrijving ontvang je een mail waarin je je inschrijving kunt bevestigen.
Oh ja, het kan zijn dat ik je af en toe ook andere dingen stuur, zoals: aankondiging van nieuwe HB ontmoetingswandelingen, nieuws, andere activiteiten waar je aan mee kunt doen..