Hoogbegaafdheid kent allerlei verschijningsvormen. Hoogbegaafden zijn in de praktijk net zo verschillende van elkaar als anderen. Toch zijn er wel bepaalde kenmerken te noemen waarin (vermoedelijk) hoogbegaafden zich meer herkennen dan niet-hoogbegaafden. Eerder schreef ik al een zesdelige serie, waarin ik steeds een aantal kenmerken onder de aandacht bracht.
Deze nieuwe serie gaat dieper in op de materie, bovendien probeer ik concrete tips mee te geven. Herkenning is mooi, maar handvatten zijn nog beter, toch? Ik begin direct met een best wel stevig onderwerp: eenzaamheid. Heel veel (vermoedelijk) hoogbegaafden hebben hier namelijk mee te maken. Laten we meteen beginnen..
Wat is eenzaamheid?
Wat is eenzaamheid nu eigenlijk? Een mooie vraag om mijn AI Language Model plugin eens uit te proberen. Dit is wat ik terugkreeg:
Eenzaamheid is het gevoel van afgescheidenheid en gemis van verbondenheid met anderen. Het kan leiden tot gevoelens van verdriet, angst, stress en depressie. Eenzaamheid kan zowel tijdelijk als chronisch zijn en kan verschillende oorzaken hebben, zoals sociaal isolement, veranderingen in levensomstandigheden, ziekte of verlies van een dierbare.
Eigenlijk best een complete definitie, als je het mij vraagt. Het bevat veel elementen die ik inderdaad wel herken. Het nadeel van een definitie is dat het nogal klinisch kan aandoen. Het zegt echt niets over hoe het nu écht voelt. En dat is wél een belangrijk element hierin.
Hoe voelt eenzaamheid? Dat kun je alleen weten als je het hebt meegemaakt. Soms begint dat al heel vroeg. Op de lagere school bijvoorbeeld. Je bent anders dan de rest van je klasgenoten. Ze snappen weinig van je. Misschien ben je gevoeliger dan de rest, en dat maakt je tot een leuk pestobject, omdat men altijd meteen kan zien wat het met jou doet. Of je leest liever een boek, terwijl je leeftijdsgenoten ‘oorlogje’ spelen met veel geschreeuw en lawaai.
Ook wanneer je wat ouder wordt, blijf je vaak degene die ‘anders’ is. Nog steeds begrijpen mensen je niet echt. Waar dat vroeger nog leidde tot pestgedrag, is dat nu je ouder wordt niet meer zo (al is dat niet altijd zo, soms blijft dit iets dat terug blijft komen). Maar erbij horen? Nee, dat gevoel heb je niet. Hoewel je het misschien wel fijn vindt om op jezelf te zijn, zou het ook wel eens fijn zijn om met iemand te kunnen praten over wat jou bezighoudt. En dan bedoel ik niet een therapeut ofzo, maar iemand waarmee je op gelijke basis staat. Altijd alles maar alleen moeten uitzoeken, weinig mensen die snappen wat je zegt (en dan die rollende ogen, ‘heb je hem/haar weer’ helpt ook echt niet. En ja, dat zie jij dus heus wel. Doet zeer!), en je soms zelfs ronduit vijandig benaderen, dat voelt ellendig. Daarmee druk ik het netjes uit.
Dus, hoe voelt eenzaamheid? Ongelooflijk klote. Je constant onbegrepen voelen trekt een zware wissel op je. Eenzaamheid heeft bewezen negatief effect op jouw gezondheid. Het kan zorgen voor depressie en angst. Het kan zelfs je leven verkorten door die negatieve gezondheidseffecten.
Belangrijk detail. Ben je naast (vermoedelijk) hoogbegaafd ook introvert, dan heb jij waarschijnlijk vaak behoefte aan alleen-tijd. Dat is niet hetzelfde als eenzaamheid. Door anderen wordt dat nog wél eens zo gezien. Eenzaamheid is iets wat JIJ voelt, niet het gevoel dat anderen bij jou krijgen! Laat je dus niet gek maken, het gaat om hoe jij het ervaart! Heb jij geen probleem met alleen zijn, dan is dat helemaal prima.
Oorzaken van eenzaamheid
Hierboven beschreef ik al een aantal oorzaken voor die eenzaamheid. Dat zat vooral in het anders-zijn, en het niet begrepen worden door de mensen om je heen. Maar daar ligt ook iets anders onder. Als (vermoedelijk) hoogbegaafde kijk jij ‘gewoon’ heel anders naar de wereld. Jouw brein werkt anders dan dat van de meeste anderen. Je ziet sneller verbanden, vaak ook tussen dingen die voor anderen niets met elkaar te maken hebben. Ik heb wel eens iemand horen zeggen dat de gemiddelde persoon drie stappen vooruit denkt, terwijl een hoogbegaafde twintig stappen vooruit denkt. Dat is nogal een verschil. Die gemiddelde mens (voor zover die bestaat, maar laten we dit even als voorbeeld nemen) kan jou dus simpelweg niet bijhouden.
Je kunt dat als volgt zien: jij staat bovenop een berg, en hebt het totaal overzicht. Anderen lopen nog ergens beneden in het dal, of tussen de bomen. Die zien dus alleen het pad voor, en misschien achter zich. De bomen om hen heen, de weide waarin wat koeien staan. En dat is het wel. Terwijl jij het pad beneden ziet, waar het begint, en waar het heengaat. Lager op de berg staan andere bomen dan hoger op de berg. Dat er op een gegeven moment helemaal geen bomen staan. Je weet dat het boven kouder is dan beneden. Dat die grote rivier begint als een klein stroompje. En dat het uitzicht fenomenaal kan zijn…
Dit is als het mij vraagt een belangrijke reden (maar zeker niet de enige!) waarom anderen jou niet snappen. Veel mensen zullen namelijk nooit bovenop die berg staan, en hebben dus geen idee. Je kunt het ze proberen te vertellen, maar je snapt het alleen als je het met eigen ogen hebt kunnen zien. Ze zeggen niet voor niets dat het eenzaam is aan de top..
Eenzaamheid de baas
Maar hoe ga je om met eenzaamheid? Moet je het dan maar ‘gewoon’ dragen? En accepteren dat het nu eenmaal zo is? Dat jij wel nooit begrepen zult worden, en dus je leven in eenzaamheid zult slijten?
Nee, zeker niet. Ik denk namelijk dat er wel degelijk meer mensen zijn zoals jij. Die anders denken dan anderen. Pakken we de statistieken erbij, dan is 2-3% van de mensen hoogbegaafd. Laten we even van dat laagste percentage uitgaan. Dan zijn er in Nederland dus zo’n 350.000 mensen die hoogbegaafd zijn. Daar ben jij er eentje van, dus dan blijven er 349.999 over. En zelfs als het van die mensen maar met 1% klikt, heb je nog steeds 3.500 mensen waar je potentieel je ei bij kwijt kunt. Dat zijn er nog best wat. Wil je je niet beperken tot Nederland, dan hebben we het wereldwijd over 160 miljoen mensen. Misschien is de taal een barrière, maar misschien ook juist wel nét de uitdaging die je zoekt?
Maar even zonder gekheid. Er zijn dus in potentie aardig wat mensen waar je mogelijk wél aansluiting bij kunt vinden. Komen we bij de volgende vraag: hoe ga je ze vinden?
Voor het antwoord op dat vraagstuk, kun je je eigen interesses als uitgangspunt nemen. Wat doe jij graag? En waar kun je anderen vinden die dat ook graag doen? Vind je het interessant om geschiedenis te bestuderen? Kijk eens of je een lezing kunt vinden over een onderwerp dat jou boeit, en kijk wie daar nog meer zijn. Ook online kun je allerlei initiatieven vinden waar je bij aan kunt sluiten.
Je kunt ook lid worden van een organisatie als Mensa. Heb je wel een grotere kans om mensen tegen te komen met net zo’n brein als jij, want Mensa doet al een voorselectie. Je kunt alleen lid worden als je hoog genoeg scoort op hun toegangstest. Voor een laagdrempeliger manier, kun je eens op de site van Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen (IHBV) kijken. In verschillende plaatsen in het land organiseren zij HB cafes, waar je mogelijk gelijkgestemden kunt vinden.
Ben je wat meer introvert, en staat het idee van je in een (grotere) groep mensen je tegen, dan zijn er ook andere mogelijkheden. Op steeds meer plekken zijn er inmiddels ook wandelingen speciaal voor (vermoedelijk) hoogbegaafden, om gelijkgestemden te ontmoeten. Zelf organiseer ik deze ook in Noord Holland. Je kunt je hier inschrijven om op de hoogte te worden gehouden van volgende wandelingen. Wie weet zie ik je daar een keer. En online kun je ook een hoop. Via bijvoorbeeld Linkedin heb ik zelf aardig wat gelijkgestemden gevonden. Door te reageren op berichten die me aanspraken, en zo in gesprek te raken met gelijkgestemden.
Conclusie
Ik hoop dat ik je met dit blog een beetje op weg heb kunnen helpen. Wat ik je in ieder geval wel kan vertellen, is dat dat contact met gelijkgestemden mij ontzettend heeft geholpen (ja, dit verhaal gaat ook over mij). Sinds ik daar bewust mee aan de gang ben gegaan, heb ik vele leuke en interessante nieuwe mensen ontmoet. Het heeft mijn leven enorm verrijkt. Dat er dus wél mensen zijn waar je mee op hetzelfde niveau zit, die jouw enorme gedachtesprongen wél kunnen volgen. Die ook zien wat je vanaf boven ziet, en niet alleen de bomen langs het pad waar je op loopt. En het grappige is, hoe meer je er mee bezig bent, hoe meer je opvalt dat er best wel wat mensen zijn waar dit mee lukt. Je bent echt minder ‘vreemd’ dan je misschien lange tijd gedacht hebt.
Dit blog is onderdeel van een serie waarin kenmerken van hoogbegaafdheid worden beschreven. Naast een verkenning van wat het precies is, wordt ook dieper ingegaan op wat je er mee kunt doen, en hoe je ermee om kunt gaan. Je vindt de hele serie hier.
Na inschrijving ontvang je een mail waarin je je inschrijving kunt bevestigen.
Oh ja, het kan zijn dat ik je af en toe ook andere dingen stuur, zoals: aankondiging van nieuwe HB ontmoetingswandelingen, nieuws, andere activiteiten waar je aan mee kunt doen..