Hoe overprikkeling ook op maatschappelijk niveau een probleem is
We praten vaak over overprikkeling alsof het iets individueels is. Maar wat als het de hele samenleving treft? Want een maatschappij bestaat uit individuen. Als genoeg mensen vastlopen, wordt het probleem vanzelf groter. Dan hebben we het niet meer over persoonlijke klachten, maar over een maatschappelijk vraagstuk.
Informatie in overvloed
Onze wereld kent een overdaad aan informatie. Apps, notificaties en social media trekken constant onze aandacht. Doordat we onze smartphone altijd bij ons hebben, stellen we ons bloot aan al die prikkels. We hebben op elk moment alle benodigde (en vooral ook veel niet-benodigde) informatie tot onze beschikking. Je aandacht ergens bijhouden is onmogelijk op deze manier.
Keuze in overvloed
Valt je weleens op hoeveel keuze je hebt? Supermarkten met meer dan honderd soorten koffie. Oneindig veel smaken thee. Chocolade in alle variaties. En dan hebben we de rest van de winkel nog niet eens gezien. Dit is niet alleen met levensmiddelen, maar met alles.
De enorme hoeveelheid aan keuzes lijkt iets goeds. Maar het zorgt voor onrust. Niet alleen op het moment dat je die keuze moet maken, maar ook erna. Het leidt tot keuzestress, minder tevredenheid, hogere verwachtingen en meer spijt. Meer keuze betekent dus ook: meer prikkels.
Sensorische input in overvloed
Loop overdag eens naar buiten. Je wordt direct overspoeld met sensorische input. Fietsers. Auto’s. Fatbikes. Alles raast langs. Op veel plekken staan reclameschermen met steeds wisselende reclameboodschappen die dag en nacht aanstaan.
Overal is ook geluid. Van mensen die op straat en in de trein handsfree bellen, tot muziek die in een winkelcentrum speelt, tot pinautomaten die piepen als je op de knoppen drukt, en zo kan ik nog wel even doorgaan. Stilte lijkt uitgebannen.
Het is heel lastig om te ontsnappen aan al die prikkels. Die constante stroom van input heeft een prijs: jouw energie.
De prijs die we betalen
Overprikkelde mensen zijn veel van hun energie kwijt. Er blijft weinig over voor andere dingen. Ze zijn letterlijk prikkelbaar. Kort lontje. Frustratie. Soms reageren ze zich af op anderen. Ze zijn constant bezig met die achtergrondruis, en kunnen moeilijk rust vinden. Op een gegeven moment zijn ze gewoon leeg.
En wat denk je dat er gebeurt als je al die mensen bij elkaar zet?
Een maatschappij met korte lontjes
Dan heb je een overprikkelde maatschappij.
Veel mensen met korte lontjes. Die elkaar uitschelden in het verkeer omdat een van hen een foutje maakte. Mensen die geen energie over hebben om zich bezig te houden met anderen. Die altijd maar in een haast-modus zijn. Mensen die aan het multitasken zijn, en daardoor nergens met hun aandacht écht bij zijn. Als een op hol geslagen locomotief denderen we door, zonder nog te weten waarheen.
Een individualistische, vermoeide maatschappij. Waar stress, angst en boosheid volop aanwezig zijn. Veel mensen zijn vooral bezig zijn om maar niet te voelen wat ze voelen. Door doomscrollen. Spullen kopen die ze niet nodig hebben. Veel junkfood eten die slecht voor ze is. Alles voor die snelle dopamine kick. Om maar íets positiefs te voelen, al is het maar even.
We zijn dan bezig met wat niet écht belangrijk is. We raken de connectie met onszelf kwijt.
Ik zie dit aan. Niet vanuit veroordeling, maar vanuit bezorgdheid. En met de overtuiging dat het ook anders kan.
Wat als we het anders doen?
Regelmatig maak ik me zorgen over welke kant dit opgaat. Wat er gebeurt wanneer we nog verder van onszelf en elkaar af komen te staan. Soms vraag ik me af wat er nu eerst kwam, de maatschappij die ons overprikkelde, of is de maatschappij zo geworden doordat zoveel mensen overprikkeld zijn? Ik weet het antwoord niet. Het maakt ook niet uit. We staan nu op dit punt. De enige vraag die relevant is, is wat we eraan gaan doen. En daar begint mijn inzet: mensen leren omgaan met prikkels. Ze handvatten te geven om met al die prikkels om te gaan. Door zelf te proberen het goede voorbeeld te geven.
Want wat nu als we wél onze prikkels collectief gaan leren managen? Als we leren dat we niet met alles iets ‘moeten’, maar zelf de balans kunnen aanbrengen?
Hoe zou die wereld eruit zien? Ik ben daar oprecht nieuwsgierig naar.
Dus stop eens met rennen. Sta stil. Wat gaat er in je om? Wat blijft er over als je niet zoveel energie kwijt zou zijn aan al die dingen die niet écht belangrijk voor je zijn? Wat voel je eigenlijk?
Het begint bij het individu. Misschien bij jou?
Verder lezen
Doorbraak in prikkelmanagement: hoe één sessie al verschil kan maken - Saar is altijd moe.Ze werkt in een kantoortuin, reist anderhalf uur per dag met de trein, en rent van de ene naar de andere meeting.Tijd om echt werk te doen? Alleen in de verloren uurtjes tussendoor. Maar haar hoofd gonst dan nog van alle gesprekken.’s Avonds ploft ze uitgeblust op de bank. Geen energie om… …
Hoogbegaafd en prikkelgevoelig: zo wordt je overexcitability een kracht - Prikkels zijn er in soorten. Vijf, om precies te zijn. Dabrowski noemde ze overexcitabilities:Verbeelding: een rijke fantasie, levendige innerlijke beelden, creativiteit.Emotie: diep voelen, empathie, intense innerlijke beleving.Sensorisch: gevoeligheid voor zintuiglijke input (geluid, geur, licht, aanraking, smaak).Psychomotorisch: veel fysieke energie, drang tot beweging, lichamelijke expressie.Intellectueel: nieuwsgierigheid, liefde voor analyseren, verbanden leggen.Toen ik deze indeling ontdekte, viel… …
Van individueel probleem naar maatschappelijk vraagstuk: overprikkeling - Hoe overprikkeling ook op maatschappelijk niveau een probleem is We praten vaak over overprikkeling alsof het iets individueels is. Maar wat als het de hele samenleving treft? Want een maatschappij bestaat uit individuen. Als genoeg mensen vastlopen, wordt het probleem vanzelf groter. Dan hebben we het niet meer over persoonlijke klachten, maar over een maatschappelijk… …